İngilizcede Ettirgen Çatı (Causative)

İngilizcede causative yapısı, Türkçede bir işi bir başkasına yaptırtmak için kullanılan ettirgen çatı ile yapılan işlevi anlatır.

İngilizcede Ettirgen Çatı

Türkçe dil bilgisinde ettirgen çatı, bir işin başkasına yaptırıldığını anlatmak için kullanılmaktadır. Aslında İngilizcede ettirgen çatı için özel bir yapı kullanılmamaktadır. Bunun yerine ettirgenlik, doğrudan doğruya ettirgenlik anlamı üstlenen birtakım fiillerle sağlanmaktadır.

Bu fiiller sırasıyla have, get, make ve let fiilleri olup cümleye kattıkları ettirgenlik anlamları birbirlerinden farklılıklar göstermektedir. Causatives yapısı have, get, make, let fiilleriyle aşağıdaki şekillerde kullanılır: 

1. have + someone + V₁
2. have + something + V₃
3. get + someone + to + V₁
4. get + something + V₃
5. make + someone + V₁
6. let + someone + V₁

❗ Yukarıdaki yapılar dikkatli incelendiğinde, eğer yardımcı fiiller kişi (someone) ile kullanılmışsa ana fiili V₁, şey ile (something) kullanılmışsa V₃ şeklinde olduğu görülmektedir.

“Have + Somebody + Do + Something” Yapısı

Have + someone + V₁ (Have somebody do something) yapısında have fiilinden sonra gelen şahsa, o şahsın doğal görevi olan bir şeyin yaptırıldığı anlatılır. Özellikle mesleği gereği bir işi yapan kişilere o işi yaptırtmak için bu yapı yaygın bir şekilde kullanılır.

🇺🇸 I’ll have the gardener plant trees.
🇹🇷 Bahçıvana ağaç diktireceğim.
🇺🇸 Have the driver bring the car round at 5.
🇹🇷 Şoföre arabayı saat 5’te getirt.
🇺🇸 Anna had the photographer take her photograph.
🇹🇷 Anna fotoğrafçıya fotoğrafını çektirdi.
🇺🇸 I had the barber cut my hair.
🇹🇷 Kuaföre saçımı kestirdim.

“Have/Get + Something Done” Yapısı

“Have + something + V₃” ile “get + something + V₃” yapısındaki have ve get fiillerinden sonra bir nesne getirilirse, işin yaptırtılacağı kişi belirtilmeden sadece ilgili işin yapılacağı anlatılır.

🇺🇸 He is going to have/get his car repaired.
🇹🇷 Arabasını tamir ettirecek
🇺🇸 Tom went to have/get his hair cut.
🇹🇷 Tom saçını kestirtmeye gitti.
🇺🇸 I should have/get my car cleaned.
🇹🇷 Arabamı temizletmem gerekiyor.
🇺🇸 I need to have the computer repaired.
🇹🇷 Bilgisayarı tamir ettirmem gerekiyor.

“Get + Somebody + to Do Something” Yapısı

Get + someone + to + V₁ yapısında get fiilinden sonra bir şahıs getirilirse, bir işin, o işi yapan kişinin ikna edilerek yapıldığını anlatır.

🇺🇸 I always get Tom to help me.
🇹🇷 Her zaman Tom’un bana yardım etmesini sağlarım.
🇺🇸 Jane couldn’t get her friend to do her homework.
🇹🇷 Jane, arkadaşına ödevini yaptırtamadı.
🇺🇸 I get my sister to make pasta yesterday.
🇹🇷 Dün kardeşime makarna yaptırdım.
🇺🇸 She got her husband to buy a car.
🇹🇷 Kocasını araba almaya ikna ettirdi.

Make + Somebody + Do Something Yapısı

Make + someone + V₁ yapısında make fiilinden sonra bir şahıs getirilirse, bir işin, o işi yapan kişiye zorla yaptırtıldığını anlatır.

🇺🇸 They made him tell everything.
🇹🇷 Ona her şeyi anlattırdılar.
🇺🇸 The officer made the soldiers fire at the dogs.
🇹🇷 Komutan, askerleri köpeklere ateş ettirdi.
🇺🇸 She made his husband leave the house.
🇹🇷 Kocasını evden uzaklaştırdı.
🇺🇸 He made his friend stay at home for dinner.
🇹🇷 Arkadaşını akşam yemeği için evde kalmaya zorladı.

“Let + Somebody + Do Something” Yapısı

Let + someone + V₁ yapısında let fiilinden sonra bir şahıs getirilirse, bir işin, o işi yapan kişiye izin verilerek yaptırtıldığını anlatılır.

🇺🇸 John never lets anybody else drive his car.
🇹🇷 John asla başka birinin arabasını kullanmasına izin vermez.
🇺🇸 Please let me stay and help you.
🇹🇷 Lütfen kalmama ve size yardım etmeme izin verin.
🇺🇸 He let me see her photograph.
🇹🇷 Fotoğrafını görmeme izin verdi.
🇺🇸 My mom let me invite my friend to the dinner.
🇹🇷 Annem arkadaşımı yemeğe davet etmeme izin verdi.