İngilizcede Di’li Geçmiş Zaman (Simple Past Tense)

Bu dersimizde, İngilizcede geçmiş zaman ifade etmek için kullanılan “simple past tense” konusunu anlatacağız. Dersin sonunda, İngilizcede geçmiş zamanın hangi durumlarda kullanıldığını, fiillerin nasıl bir forma büründüğünü anlamış olacaksınız.

İngilizcede Di’li Geçmiş Zaman

“Basit geçmiş zaman” olarak çevrilen simple past tense, “uzak ya da yakın geçmiş fark etmeksizin” geçmişte yapılmış ve artık tamamlanmış işleri kesinliğe bağlayarak anlatır.

“Simple past tense”, bazı kaynaklarda yalnızca “past tense” ya da “past simple” olarak adlandırılmaktadır. Bu terimler arasındaki farka takılmayın; her ikisi de geçmişte gerçekleşen olayları, durumları ve eylemleri ifade eder.

Bu zaman dilimi, geçmişte belirli bir zaman içerisinde başlamış ve artık sonlanmış olan eylemleri veya durumları anlattığı için eylemin geçmişte bittiği net bir şekilde anlaşılır. Zaten çoğu “simple past tense” cümlesinde aşağıdaki görevi yapan öge belirtilir:

1. Eylemin ne zaman gerçekleştiği
2. Eylemin geçmişte tamamlanıp bugünle bir ilişkisinin kalmadığı

“Simple past tense” kullanımı, İngilizceyi etkili bir şekilde kullanabilmek için önemlidir. İngilizcede bulunan on iki zamandan biri olup, geçmiş anlatımlarını ifade etmek için en yaygın kullanılan kiplerden biridir.

Türkçede geçmiş zaman, fiil köküne “-di/-dı/-du/-dü” gibi eklerin eklenmesiyle oluşturulur. Bu ekler, fiilin köküne ve ünlü uyumuna göre değişiklik gösterir. Örneğin, “oynadı”, “yazdı”, “güldü” gibi. İngilizcede ise “simple past tense” kuruluşu farklıdır. Burada, fiilin geçmiş zaman formunu kullanırız. Düzenli fiil (regular verbs) olarak adlandırılan çoğu fiil için bu, fiil köküne “-ed” ekinin eklenmesiyle oluşturulur, ancak düzensiz fiil (irregular verbs) olarak adlandırılan birtakım fiil özel geçmiş zaman formları vardır.

❗ İngilizcede “simple past tense”, “past continuous tense“, “past perfect tense” ve “past perfect continuous tense” ile birlikte geçmiş zaman anlatımlarında kullanılan dört kipten biridir.

Konumuza ilk olarak, geçmiş zaman ile olumlu, olumsuz ve soru cümlelerinin nasıl kurulduğunu inceleyerek başlayalım.

“Simple Past Tense” ile Olumlu Cümleler Nasıl Kurulur?

“Simple past tense” ile olumlu bir cümle yapmak için, öznenin geçmişte gerçekleştirdiği eyleme uygun olarak fiilin geçmiş zaman halini kullanırız. Çoğu düzenli fiil için bu, fiil kökündeki harfe bağlı olarak “-ed” veya “-d” ekinin eklenmesiyle oluşturulur. Örneğin, “walk” fiili “walked” olarak, “want” fiili “wanted” olarak değişir. Düzensiz fiillerin ise özel geçmiş zaman formları vardır ve bu formlar ezberlenmelidir. Örneğin, “go” (gitmek) fiili “went” şeklinde değişirken, “eat” (yemek) fiili “ate” olarak değişir.

Özne	Fiil
I, you, we, they, he, she, it	V1 + (e)d
	V2

🇺🇸 I walked to school yesterday. (walk – walked)
🇹🇷 Dün okula yürüyerek gittim.
🇺🇸 They saw a movie last weekend. (see – saw)
🇹🇷 Onlar geçen hafta sonu bir film izlediler.
🇺🇸 He wrote an email. (write – wrote)
🇹🇷 E-posta yazdı.

“Simple Past Tense” ile Olumsuz Cümleler Nasıl Yapılır

İngilizcede “simple past tense” ile olumsuz cümle yaparken, “do” yardımcı fiilinin geçmiş zaman formu olan “did” kullanılır. Cümleyi geçmişe götürdüğümüze göre onu olumsuz yapmak için “not” olumsuzunu ekleriz. Böylece yardımcı fiilimiz “did not” (veya kısaltılmış hali “didn’t”) formuna bürünür. Fiil ise ikinci halinde değil, birinci halinde olur.

Özne	Fiil
I, you, we, they, he, she, it	didn’t V1 did not V1

🇺🇸 I did not (didn’t) walk to school yesterday.
🇹🇷 Dün okula yürüyerek gitmedim.
🇺🇸 They did not (didn’t) see a movie last weekend.
🇹🇷 Onlar geçen hafta sonu bir film izlemediler.
🇺🇸 He did not (didn’t) write an email.
🇹🇷 E-posta yazmadı.

“Simple Past Tense” ile Soru Cümleleri Nasıl Yapılır?

“Simple past tense” ile soru cümleleri oluşturmak için yine “do” yardımcı fiilini kullanırız. Bir olumsuz formu olan “did” bu sefer cümlenin başına gelir. Yapı şu şekildedir:

Did	Özne	Fiil
did	I, you, we, they, he, she, it	V1
did didn’t	I, you, we, they, he, she, it not I, you, we, they, he, she, it

🇺🇸 Didn’t I play tennis well yesterday?
🇹🇷 Dün tenisi iyi oynamadım mı?
🇺🇸 Did you see the movie last night?
🇹🇷 Dün gece filmi izledin mi?
🇺🇸 Did we meet them last week?
🇹🇷 Geçen hafta onlarla buluştuk mu?
🇺🇸 Did he not go to the school?
🇹🇷 O, okula gitmedi mi?

❗️İngilizcede “did someone not” ve “Didn’t someone” aynı anlamı taşıyan ancak farklı ton ve kullanım bağlamlarına sahip iki olumsuz soru yapısıdır. İlki daha vurgulu ve resmi bir dil içerirken, ikincisi daha samimi ve konuşma diline uygundur.

İngilizcede “simple past tense” olarak sorulmuş bu tarz sorulara verebileceğimiz “evet-hayır” cevapları ise aşağıdaki gibi olur.

Soru	Evet	Hayır
Did I V1 …?	Yes, you did.	No, you did not (didn’t).
Did you V1 …?	Yes, I did. Yes, we did.	No, I did not (didn’t). No, we did not (didn’t).
Did we V1 …? Did they V1 …?	Yes, you did. Yes, they did.	No, you did not (didn’t). No, they did not (didn’t).
Did he V1 …? Did she V1 …? Did it V1 …?	Yes, he did. Yes, she did. Yes, it did.	No, he did not (didn’t). No, she did not (didn’t). No, it did not (didn’t).

Düzenli Fiillerin “Past” Tense Formu

İngilizcede “regular verbs” olarak adlandırılan düzenli fiillerin “past tense” formatları, (V₂) “-ed” eki ile sağlanır.

• talk ➡️ talked
• walk ➡️ walked
• cook ➡️ cooked
• play ➡️ played

Ancak bazı fiilerin sahip olduğu son harfler “-ed” ekinde değişikliklere yol açar. Bunlar nelermiş, adım adım inceleyelim:

1. Son harfi “-e“ ile biten fiiller sadece “-d“ eki alır:

• like ➡️ liked likeed
• dance ➡️ danced danceed
• bake ➡️ baked bakeed
• smile ➡️ smiled smileed

2. Son iki harfi ünsüz olan bir fiil eğer son harfi “-y” ile bitmişse “-y” kalkar ve “-ed” eki “-ied“ formunda eklenir.

• study ➡️ studied studyed
• cry ➡️ cried cryed
• fry ➡️ fried fryed
• dry ➡️ dried dryed

3. Eğer bir fiil İngiliz İngilizcesinde “-l” harfi ile bitiyor ve bu “-l” harfinden önce bir sesli harf bulunuyorsa, fiil “past tense” formunda “-ed” eki eklenmeden önce “l” harfini iki katına çıkarmak gerekir.

• travel ➡️ travelled
• equal ➡️ equalled
• cancel ➡️ cancelled

❗Bu kural, İngiliz İngilizcesine özgüdür ve Amerikan İngilizcesinde uygulanmaz.

4. Fiil tek bir sesli harf ve bir ünsüz ile bitiyorsa ve üstüne vurgu fiilin sonundaysa o zaman “-ed” eklemeden önce son ünsüzü ikilemeniz gerekir:

• admit ➡️ admitted
• commit ➡️ committed
• refer ➡️ referred

❗Fiile getirilen “-ed” ekleri için telaffuz kurallarını bilmek hem dinleme hem de konuşma becerileri geliştirmek için önemlidir. Düzenli bir fiil eğer /t/ veya /d/ sesi ile sona ererse “-ed” net bir şekilde duyulabilirken geri kalan durumlarda “-d” benzeri bir ses çıkarır.

Düzensiz Fiillerin “Past” Tense Formu

İngilizcede “irregular verbs” olarak adlandırılan fiiller “past tense” formatlarına sokulurken “-ed” eki almazlar. Bunun yerine, tabiri caizse kendi kafalarına göre “past tense” formatına girerler. Bu yüzden bunların ezberlenmesi tavsiye edilir.

Aşağıdaki tabloda yaygın bir şekilde kullanılan düzensiz fiiller listelenmiştir:

V1	V2	Anlamı
be	was/were	olmak
become	became	olmak/hale gelmek
begin	began	başlamak
break	broke	kırmak
bring	brought	getirmek
buy	bought	almak/satın almak
catch	caught	yakalamak
choose	chose	seçmek
come	came	gelmek
do	did	yapmak
drink	drank	içmek
drive	drove	sürmek
eat	ate	yemek
fall	fell	düşmek
feel	felt	hissetmek
find	found	bulmak
get	got	almak/elde etmek
give	gave	vermek
go	went	gitmek
have	had	sahip olmak
know	knew	bilmek
leave	left	ayrılmak
make	made	yapmak
put	put	koymak
read	read	okumak
run	run	koşmak

“Simple Past Tense” Hangi Durumlarda Kullanılır?

“Simple Past Tense” (Basit Geçmiş Zaman), İngilizcede geçmişte tamamlanmış olayları, durumları veya eylemleri ifade etmek için kullanılır. Bu zaman dilimi, aşağıdaki durumlarda sıklıkla kullanılır:

1. Geçmişte belirli bir zaman içerisinde başlamış ama sonlanmış eylemleri anlatırken kullanılır:

🇺🇸 I played football yesterday.
🇹🇷 Dün futbol oynadım.
🇺🇸 I went to London last week.
🇹🇷 Geçen hafta Londra’ya gittim.
🇺🇸 Did he go to school?
🇹🇷 Okula gitti mi?
🇺🇸 I didn’t tell anything.
🇹🇷 Hiçbir şey söylemedim.

2. Geçmişte birbirini izleyen olayları hikaye ederken, yani geçmişte sırayla gerçekleşen olayları anlatmak için kullanılır:

🇺🇸 John went to İstanbul and he visited to Topkapı Palace.
🇹🇷 John İstanbul’a gitti ve Topkapı Sarayı’nı ziyaret etti.
🇺🇸 I went to Pizza Hut but didn’t eat anything.
🇹🇷 Pizza Hut’a gittim ama hiçbir şey yemedim.
🇺🇸 She finished her homework, then she went to bed.
🇹🇷 Ödevini bitirdi, sonra yatağa gitti.
🇺🇸 My friend came to us and we studied math together.
🇹🇷 Arkadaşım bize geldi ve birlikte matematik çalıştık.

3. Geçmişte belli bir süre devam eden durumları ifade eder:

🇺🇸 I lived in New York for ten years.
🇹🇷 On yıl boyunca New York’ta yaşadım.
🇺🇸 She worked at that company for five years.
🇹🇷 Beş yıl boyunca o şirkette çalıştı.
🇺🇸 They were friends throughout high school.
🇹🇷 Lise boyunca arkadaş oldular.
🇺🇸 I didn’t tell anything.
🇹🇷 Hiçbir şey söylemedim.

❗ Eğer eylemin kıyas edileceği bir başka geçmiş zaman daha olsaydı o zaman “past perfect continuous tense” kullanılırdı.

🇺🇸 I lived in London for five years. (simple past)
🇹🇷 Beş yıl boyunca Londra’da yaşadım.
🇺🇸 I had been living in London for five years when I got the job offer. (past perfect continuous)
🇹🇷 İş teklifini aldığımda beş yıl boyunca Londra’da yaşamıştım.

4. Geçmişte düzenli olarak yapılmış ancak şu anda yapılmayan eylemleri tanımlar.

🇺🇸 My father smoked twenty cigarettes a day till he gave up.
🇹🇷 Babam bırakana kadar günde yirmi sigara içerdi.
🇺🇸 I saved my money till I married.
🇹🇷 Evlenene kadar paramı biriktirdim.
🇺🇸 I played football till I was up to the age of 30.
🇹🇷 30 yaşıma kadar futbol oynadım.
🇺🇸 I studied English until the schools opened.
🇹🇷 Okullar açılana kadar İngilizce çalıştım.

“Simple Past Tense” ile Kullanılan Zaman Zarfları

Cümlede bulundukları zaman ilgili cümlelerin past tense olduğunu kanıtlayan bazı zaman zarfları vardır. Aşağıdaki tabloda yaygın bir şekilde kullanılan zaman zarfları derlenmiştir:

İngilizce	Türkçe
last night	geçen gece
🇺🇸 I watched a great movie last night. 🇹🇷 Geçen gece harika bir film izledim.
last week	geçen hafta
🇺🇸 We went on a trip last week. 🇹🇷 Geçen hafta bir geziye gittik.
last month	geçen ay
🇺🇸 He started a new job last month. 🇹🇷 Geçen ay yeni bir işe başladı.
last summer	geçen yaz
🇺🇸 We traveled to Italy last summer. 🇹🇷 Geçen yaz İtalya’ya seyahat ettik.
last year	geçen yıl
🇺🇸 She moved to London last year. 🇹🇷 Geçen yıl Londra’ya taşındı.
last Monday	geçen pazartesi
🇺🇸 I had an important meeting last Monday. 🇹🇷 Geçen pazartesi önemli bir toplantım vardı.
last May	geçen Mayıs
🇺🇸 We got married last May. 🇹🇷 Geçen Mayıs evlendik.
a day ago	bir gün önce
🇺🇸 I finished my homework a day ago. 🇹🇷 Bir gün önce ödevimi bitirdim.
two days ago	iki gün önce
🇺🇸 They arrived two days ago. 🇹🇷 İki gün önce geldiler.
five months ago	beş ay önce
🇺🇸 She started her business five months ago. 🇹🇷 Beş ay önce işini kurdu.
a year ago	bir yıl önce
🇺🇸 I met him a year ago. 🇹🇷 Onunla bir yıl önce tanıştım.
yesterday	dün
🇺🇸 We had a picnic yesterday. 🇹🇷 Dün piknik yaptık.
the other day	geçen gün
🇺🇸 I saw him the other day. 🇹🇷 Onu geçen gün gördüm.
in 2005	2005’te
🇺🇸 She graduated in 2005. 🇹🇷 2005’te mezun oldu.
in the past	geçmişte
🇺🇸 In the past, people wrote letters to communicate. 🇹🇷 Geçmişte insanlar iletişim kurmak için mektup yazardı.