İngilizcede Yakın Geçmiş Zaman (Present Perfect Tense)

İngilizcede Present perfect tense, her ne kadar Türkçede “yakın geçmiş zaman” olarak adlandırılsa da Türkçede ayrı bir dil bilgisi kuralı olan böyle bir zaman yoktur. Bu nedenden ötürü İngilizce öğrenmeye başlayanlar için oldukça kafa karıştırıcı olabilmektedir.

Present Perfect Tense

Diyelim ki, dün akşam biz uyurken şiddetli bir yağmur yağdı ve biz sabah uyanmadan bu yağmur kesildi. Dışarıya çıkıp baktığımızda ise yağmurun etkisiyle yerlerin ıslaklığını fark ettik. Fark edileceği üzere olayın kendisi, yani bizzat yağmur yağma eylemi bitse de bu olayın etkilerinin izleri hala görülmeye devam etmektedir.

İngilizcede present perfect tense, geçmişte meydana gelmiş ve bitmiş ama etkileri hala devam eden ve meydana geliş zamanı önemli olmayan olayları ifade etmek için kullanılan zaman dilimidir.

Zaten Türkçede böylesi olayların yakın geçmiş olarak adlandırılmasının nedeni de budur; geçmişte başlamış bir olayın kendisi bitse de bugünle bağlantısı bir şekilde devam etmektedir.

Have yardımcı fiilinin kullanıldığı present perfect tense’de cümlenin ana fiil ise üçüncü halini alır (have/has + V₃). Aşağıdaki tabloda olumlu, olumsuz ve soru hallerinin yapılışı gösterilmiştir.

➡️ Olumlu cümleler
I/you/we/they + have V₃
I/you/we/they + ‘ve V₃
He/she/it + has V₃
He/she/it + ‘s V₃

➡️ Olumsuz cümleler
I/you/we/they + have not V₃
I/you/we/they + haven’t V₃
He/she/it + has not V₃
He/she/it + hasn’t V₃

➡️ Soru cümleleri
Have + I/you/we/they + V₃?
Haven’t + I/you/we/they + V₃?
Has + he/she/it + V₃?
Hasn’t + he/she/it + V₃?

❗ Present perfect tense ile sorulmuş bir soruya Evet-Hayır şeklinde kısa cevaplar verirken:

➡️ Olumlu kısa cevaplar
Yes, I/you/we/they have.
Yes, I/you/we/they ‘ve.
Yes, He/she/it + has.
Yes, He/she/it + ‘s.

❗ Evet-Hayır sorularına kısa evet cevapları kısaltma ile verilmez.

➡️ Olumsuz kısa cevaplar
No, I/you/we/they have.
No, I/you/we/they haven’t.
No, he/she/it has not.
No, he/she/it hasn’t.

Gündelik yaşamda sıklıkla karşılaşılabilecek olan yukarıdaki formların aşağıda telaffuzları verilmiştir. Bu telaffuzları öğrenmek hem konuşma hem dinleme becerileri için oldukça faydalı olacaktır.

🔊 have,
🔊 I’ve,
🔊 have not,
🔊 haven’t,
🔊 has,
🔊 He’s,
🔊 has not,
🔊 hasn’t

❗ Spesifik, ne zaman olduğunu belirten net bir tarih kullanımı (yesterday, 3 years ago vs.) olursa simple past tense kullanılır.

Present Perfect Kullanımı

⭐ Geçmişte bir zamanda başlamış ve henüz bitmemiş non-progressive eylemler (know, want vb.) anlatılırken kullanılır. Normalde present perfect continuous tense ile anlatılması gerekirken ilgili eylemlerin -ing almaması nedeniyle present perfect tense ile anlatılmaktadır. Bu gibi cümlelerde genellikle since ve for gibi zaman zarfları bulunur.

They have known each other since 2000.
They have been knowing each other since 2000.
2000 yılından beri birbirlerini tanıyorlar.

⭐ Geçmişte bir zamanda başlamış ve bitmiş olmasına rağmen etkileri ve sonuçları hala görülebilen işleri anlatılırken kullanılır.

My friend has lost his wallet thus he is calling the police.
Arkadaşım cüzdanını kaybetti, bu yüzden polisi arıyor.
I have solved 20 questions so far.
Şimdiye kadar 20 soru çözdüm.
I have not seen him before.
Onu daha önce görmedim.

⭐ Geçmişte bir zamanda başlamış ve bitmiş kişisel tecrübeleri anlatmak için idealdir.

I haven’t tried ever Mexican food before.
Daha önce hiç Meksika yemeği denemedim.
Lucy has visited Paris twice.
Lucy iki kez Paris’i ziyaret etti.
I’ve watched “Lord of the Rings” many times.
Yüzüklerin Efendisi’ni defalarca izledim.

⭐ Bahsi geçen eylemlerin henüz bitmemiş bir zaman diliminde (bu ay, bu hafta, bugün) olduğu anlatılırken kullanılır.

I have lived in London for ten years.
On yıldır Londra’da yaşıyorum.
They’ve known each other since 2000.
2000 yılından beri birbirlerini tanıyorlar.
Students have not seen their teacher this week.
Öğrenciler bu hafta öğretmenlerini görmediler.
She had already had three cups of coffee in less than an hour.
Bir saatten az bir sürede şimdiden üç fincan kahve içti.

⭐ Son zamanlarda vuku bulmuş eylemler anlatılırken kullanılır.

Something called the corona epidemic has emerged.
Korona salgını denen bir şey ortaya çıktı.
It’s happened because of global warming.
Küresel ısınma yüzünden oldu.

⭐ Kısa bir zaman önce tamamlanmış işleri gösterir.

They have just returned from a long journey.
Uzun bir yolculuktan yeni döndüler.
I have just finished typing the report.
Raporu yazmayı yeni bitirdim.

⭐ Geçmişte belirsiz bir zamanda birçok kez yapılmış işleri anlatır.

Anna has won the talent contest many times.
Anna yetenek yarışmasını birçok kez kazandı.
Thomas has come back from the dead many times.
Thomas birçok kez ölümden döndü.

Present Perfect Tense ile Kullanılan Zarflar

Aşağıdaki tabloda present pertfect tense ile sıklıkla kullanılan zaman zarfları derlenmiştir:

up to now	şu ana kadar
up till now	şimdiye kadar
up to the present	şimdiye kadar, şu ana kadar
during the last few years	son birkaç yılda
during the past few days/weeks/months	son birkaç gün/hafta/ay boyunca
recently	geçenlerde, yakınlarda, son günlerde
lately	son zamanlarda, son günlerde, geçenlerde
finally	sonunda, nihayet
often	sık sık, çoğu kez, sıkça
many times	birçok kez
just	henüz
already	çoktan
ever	asla, hiç
yet	henüz, daha, yine de, hâlâ, şimdiye kadar
never	asla, hiç, hiçbir zaman
for	-den beri, -den itibaren, -den bu yana
since	-den beri, -den itibaren, -den bu yana
ever since	o zamandan beri
as soon as	hemen, -ince, -ir -mez

For & Since

For ve since, present perfect tense ile en çok kullanılan zaman ifadelerindendir. For‘dan sonra bir zaman dilimi, since‘den sonra ise bir zaman noktası kullanılır.

for + zaman dilimi
since + zaman noktası

They have worked here for	several weeks a few months a long time
They have worked here since	January last year 2015 then they got married

Just

Kısa bir süre önce yapılmış işleri anlatır.

She has just taken a shower. Daha yeni duş aldı.

Already

Bir işin halihazırda yapılmış olduğunu anlatır.

She has already talked to him. Onunla çoktan konuştu.

Yet

Olumsuz cümlelerde ve sorularda kullanılır. Daha, hala, henüz anlamı vardır:

She hasn’t talked to him yet. Henüz onunla konuşmadı.

Has she talked to him yet? Onunla henüz konuşmadı mı?

Ever

Olumsuz cümlelerde ve sorularda kullanılır. Eğer soru cümlelerindeki cevap olumsuz ise never kullanılır.

Have you ever met an honest politician? Hiç dürüst bir politikacıyla tanıştınız mı?

I have never met an honest politician. Hiç dürüst bir politikacıyla tanışmadım.

Olumsuz cümlelerde “hiç, şimdiye kadar” anlamında kullanılabilir.

We haven’t ever had a problem with noise in the neighbourhood before. We’ve never had a problem with noise in the neighbourhood before. Daha önce mahallede gürültü ile ilgili hiç bir sorunumuz olmamıştı.

Never

Olumlu cümleler ile kullanılıp cümleyi olumsuz yapar. Present perfect tense ile “hiç” anlamıyla kullanılabilmektedir.

I have never seen such a thing before. Daha önce böyle bir şey görmemiştim.

up to now, up till now, up to the present, so far

Bu zarflar, şimdiye kadar, bugüne kadar, günümüze kadar, şu ana kadar anlamlarına gelmekte olup, present perfect tense’in “geçmişte başlayıp ve hala devam eden işleri anlatma işlevinde kullanılırlar.

So far we have had no problems. Şu ana kadar hiçbir problem yaşamadık.

We have heard nothing from him up to now. Şu ana kadar kendisinden hiçbir şey duymadık.