İngilizcede “Binomial Pairs” Kullanımı

İngilizcede “binomial pairs”, bir bağlaçla (genellikle “and” veya “or”) birleştirilen iki sözcük içeren sabitleşmiş ifadeleri anlatır. Kelime sırası genellikle sabit olan bu yapıyı Türkçede “ikileme” olarak kullanmaktayız. “Binominal pairs” ifadelerini genel hatlarıyla beş alt kategoriye ayırabiliriz:

1. “And” kullanılan ikilemeler
2. “Or” kullanılan ikilemeler
3. Aliterasyonlu ikilemeler
4. Kafiyeli ikilemeler
5. “By” kullanılan ikilemeler

Her bir kategori, örnekleriyle beraber listelenmiştir. İlk olarak birinci kategoriden yaygın kullanılan örneklerle başlayalım:

1. “and” kullanılarak yapılan ikilemeler
   • neat and tidy: Temiz ve düzenli (“clean and tidy” olarak da kullanılabilir.)
     • 🇺🇸 Even though they’re a poor family, their home is always neat and tidy.
     • 🇹🇷 Fakir bir aile olmalarına rağmen evleri her zaman temiz ve düzenlidir.
   • sick and tired: bıkıp usanmak, gına gelmek, burnundan gelmek
     • 🇺🇸 I’m sick and tired of our neighbours making such a noise – I’m gonna call the police.
     • 🇹🇷 Komşularımızın bu kadar gürültü yapmasından bıktım usandım – polisi arayacağım.
   • short and sweet: kısa ve öz, az ve öz
     • 🇺🇸 His speech was short and sweet.
     • 🇹🇷 Konuşması kısa ve özdü.
   • wine and dine: yiyip içmek, yedirip içirmek, ziyafet çekmek, iyi ağırlamak
     • 🇺🇸 Our hosts wined and dined us very well.
     • 🇹🇷 Ev sahiplerimiz bizi çok iyi ağırladılar.
   • odds and ends: ıvır zıvır, ufak tefek şeyler, öteberi
     • 🇺🇸 There are still a few odds and ends that need to be done before the party tomorrow.
     • 🇹🇷 Yarınki partiden önce yapılması gereken birkaç ufak tefek iş daha var.
   • skin and bone: bir deri bir kemik
     • 🇺🇸 After the illness, he was skin and bones.
     • 🇹🇷 Hastalıktan sonra bir deri bir kemik kaldı.
   • loud and clear: açık seçik, belirgin, net bir şekilde, açık ve net, anlaşılır
     • 🇺🇸 The committee’s warnings should be heard loud and clear.
     • 🇹🇷 Komitenin uyarıları açık ve net bir şekilde duyulmalıdır.
   • back and forth: ileri geri, aşağı yukarı, gidip gelme
     • 🇺🇸 The children were shuttled back and forth between school and home.
     • 🇹🇷 Çocuklar okul ve ev arasında gidip geliyorlardı.
   • by and large: genel olarak, genelde, genel hatlarıyla
     • 🇺🇸 By and large, horror movies have become extremely predictable.
     • 🇹🇷 Genel olarak, korku filmleri son derece tahmin edilebilir hale geldi.
   • far and wide: her yerden, dört bir yanda, her yere
     • 🇺🇸 Volunteers came from far and wide.
     • 🇹🇷 Dört bir yandan gönüllüler gelmişti.

İkinci kategorimizde “or” kullanılarak yapılmış yaygın ikilemeleri, yani “binomial pairs” ifadelerini inceleyelim:

2. “Or” kullanılarak yapılan ikilemeler
   • make or break: ya hep ya hiç, batmak ya da çıkmak, ya batmak ya da çıkmak, tamam ya da devam
     • 🇺🇸 The next match is make or break for us.
     • 🇹🇷 Bir sonraki maç bizim için ya tamam ya devam maçı olacak.
   • take it or leave it: teklif var ısrar yok, işine gelirse, ister al ister alma
     • 🇺🇸 I’ll give you $500 for the camera, but that’s my final offer. Take it or leave it.
     • 🇹🇷 Sana kamera için 500 dolar veririm, ama bu son teklifim. İster sat ister satma.
   • sooner or later: er ya da geç, eninde sonunda, nasıl olsa
     • 🇺🇸 We’re all going to die sooner or later.
     • 🇹🇷 Hepimiz er ya da geç öleceğiz.
   • more or less: aşağı yukarı, iyi kötü, az çok, üç aşağı beş yukarı
     • 🇺🇸 The repairs to the car will take a week, more or less.
     • 🇹🇷 Arabanın tamiri aşağı yukarı bir hafta sürecek.

Üçüncü kategorimizde benzer seslerle başlayan ikilemeleri inceleyelim:

3. Aliterasyonlu ikilemeler
   • part and parcel: ayrılmaz parça, ana bölüm
     • 🇺🇸 Injuries are part and parcel of a player’s life.
     • 🇹🇷 Sakatlıklar bir oyuncunun hayatının ayrılmaz bir parçasıdır.
   • safe and sound: sağ salim, kazasız belasız
     • 🇺🇸 The missing boy returned to his family safe and sound.
     • 🇹🇷 Kayıp çocuk sağ salim ailesine geri döndü.
   • rules and regulations: kanun ve yönetmelikler, kural ve düzenler
     • 🇺🇸 It’s against all rules and regulations.
     • 🇹🇷 Bu tüm kural ve yönetmeliklere aykırı.
   • live and learn: yaşadıkça öğrenmek, başa geldikçe akıllanmak, bir musibet bin nasihatten iyidir
     • Well, I’ll never try to ride my bike in the snow again – live and learn!
     • Bir daha asla karda bisiklet sürmeye çalışmayacağım -bir musibet bin nasihatten iyidir.

Dördüncü kategorimizde kafiyeli bir yapıya sahip “binomial pairs” ifadelerini inceleyeceğiz:

4. Kafiyeli ikilemeler
   • hustle and bustle: koşuşturma, tıkış pıkış, tıkış tıkış
     • 🇺🇸 There’s always lots of hustle and bustle at the market on Wednesdays.
     • 🇹🇷 Çarşamba günleri pazar her zaman tıkış tıkış olur.
   • wear and tear: aşınma, yıpranıp aşınma
     • 🇺🇸 The wear and tear on his knees means he can no longer play football at the top level.
     • 🇹🇷 Dizlerindeki aşınma ve yıpranma, artık en üst düzeyde futbol oynayamayacağı anlamına geliyor.
   • willy-nilly: ister istemez, gelişigüzel, rastgele
     • 🇺🇸 He found himself drawn, willy-nilly, into the argument.
     • 🇹🇷 Kendini ister istemez tartışmanın içine çekilmiş buldu.

Beşinci ve son kategorimizde “by” kullanılmış “binomial pairs” ifadelerini inceleyeceğiz:

4. “by” kullanılarak yapılan ikilemeler
   • step by step: adım adım, aşama aşama, peyderpey
     • 🇺🇸 You can’t learn everything at once; you need to take it step by step.
     • 🇹🇷 Her şeyi bir anda öğrenemezsin; adım adım ilerlemen gerekiyor.
   • little by little: azar azar, yavaş yavaş, ufak ufak
     • 🇺🇸 He regained his strength little by little after the surgery.
     • 🇹🇷 Ameliyattan sonra yavaş yavaş gücünü geri kazandı.
   • day by day: günbegün, günden güne, gittikçe, her geçen gün
     • 🇺🇸 Day by day, I’m getting better at playing the guitar.
     • 🇹🇷 Gün geçtikçe gitar çalmada daha iyi oluyorum.