İngilizcede Yeterlilik Kipleri: “can – could – be able to”

İngilizcede yeterlilik kipleri ile her birini ayrı ayrı ve detaylı bir şekilde anlattığımız kip belirteçlerinde fark edeceğiniz üzere bazı kip belirteçlerinin birbirlerinin yerine kullanılmasından ötürü kullanım durumlarını da ele almak istedik.

İngilizcede yeterlilik veya kabiliyet belirten kip belirteçleri şunlardır: can, could ve be able to.

1. Can kip belirteci hem öğrenilmiş hem de doğuştan gelen yetenek ifadelerini anlatmak için kullanılır.

🇺🇸 She can swim very fast.
🇹🇷 Çok hızlı yüzebilir.
🇺🇸 Usain Bolt can run in under 10 seconds.
🇹🇷 Usain Bolt 10 saniyenin altında koşabilir.
🇺🇸 My sister can play the piano very well.
🇹🇷 Kız kardeşim çok iyi piyano çalabilir.
🇺🇸 At this age, he can easily climb the mountain.
🇹🇷 Bu yaşta kolayca dağa tırmanabilir.
🇺🇸 Her friend can play basketball very well.
🇹🇷 Arkadaşı çok iyi basketbol oynayabilir.

2. Could kip belirteci geçmiş zamanda olmak şartıyla fiziksel ve zihinsel yeterlilik veya kabiliyeti belirtir.

🇺🇸 Ten years ago I could play the guitar.
🇹🇷 On yıl önce gitar çalabiliyordum.
🇺🇸 I could run faster when I was younger.
🇹🇷 Küçükken daha hızlı koşabilirdim.
🇺🇸 I could not start working without my mother’s permission.
🇹🇷 Annemin izni olmadan işe başlayamıyordum.
🇺🇸 She could swim so fast in her childhood.
🇹🇷 O çocukluğunda çok hızlı yüzebilirdi.

❗ Could ile was/were able to her zaman birbirinin yerine değişmeli kullanılmamalıdır. Bu ancak eylem olumsuz olduğunda mümkün olabilmektedir.

🇺🇸 Thomas studied for months but couldn’t pass the bar exam.
🇺🇸 Thomas studied for months but wasn’t able to pass the bar exam.
🇺🇸 Thomas studied for months but didn’t manage to pass the bar exam.
🇹🇷 Thomas aylarca çalıştı ama baro sınavını geçemedi.

3. “Can” kip belirteci yerine kullanılabilen be abe to, diğer zamanlarda kullanılabildiği gibi başka yardımcı fiillerle de kullanılabilmektedir. “Can” sadece geniş zaman (Simple present tense) anlatımlarında kullanıldığı için ona nazaran oldukça geniş bir yelpazede kullanılmaktadır.

❗ Eğer “be able to”nun geçmiş hali (simple past) olan “was/were able to” kullanılırsa yapılan işin yetenekten ziyade bir zorluğun üstesinden gelerek gerçekleştirildiği anlatılır. Ayrıca “was/were able to” yerine manage veya succeed fiillerinin geçmiş hali kullanılabilir.

❗ “be able to” yapısı, “can” ve “could” kip belirteçlerinden farklı olarak diğer kip belirteçleriyle (should vb.) beraber kullanılabilir.

🇺🇸 Peter (succeeded) was able to in overcoming all the obstacles.
🇹🇷 Peter bütün zorlukların üstesinden gelmeyi başardı.
🇺🇸 Anna was finally able to catch the fish.
🇹🇷 Anna sonunda balığı yakalayabildi.
🇺🇸 He (managed) was able to catch his opponent.
🇹🇷 Rakibini yakalamayı başardı.
🇺🇸 He should be able to reach a solution for his financial situation.
🇹🇷 Maddi durumuna bir çözüm bulabilmelidir.
🇺🇸 If you study hard, you will be able to pass the exam.
🇹🇷 Eğer sıkı çalışırsan, sınavı geçebileceksin.