İngilizcede “Noun Clauses” (İsim Cümlecikleri)

İngilizcede noun clauses, Türkçe dil bilgisindeki karşılığı isim cümlecikleri olan gramer konusudur. Adından da anlaşılabileceği üzere bir ismin yapabildiği işler yapılmak için kullanılır.

İngilizcede “Noun Clauses”

Noun clauses, bir cümlede fiilin öznesi, nesnesi veya bazı fiillerin tümleci olarak kullanılmaktadır. Çoğu zaman that bağlacı ile beraber yapıldığından that clauses olarak da bilinirler.

Aşağıdaki tablo, kullanım mantığını izah etmektedir:

1	2	3
Martha	realizes	something

Yukarıdaki cümlede “Martha bir şeyin farkına varır.” anlamı vardır.

Aşağıdaki tabloda ise yine benzer bir cümle kurulmuş olup ayriyeten farkına varılan şeyin ne olduğu açıklanmıştır:

1	2	3
Martha	realizes	(that) she is witnessing one of the universal truths.

“Martha bir şeyin farkına varır.” cümlesi açıklanan şeyle beraber “Martha, evrensel gerçeklerden birine tanık olduğu bir şeyin farkına varır.” anlamına gelmiştir.

Düz cümleler ad öbeği olarak kullanıldıklarında önlerine that bağlacı gelmektedir. Ancak günlük kullanımda ve konuşma dilinde “that” bağlacı çoğu zaman düşmektedir.

🇺🇸 He says something.
🇹🇷 Bir şey söylüyor.
🇺🇸 He says that Elon Musk became America’s richest man.
🇹🇷 Elon Musk’ın Amerika’nın en zengin adamı olduğunu söylüyor.

Yukarıdaki örnekte İngilizcede sadece “that” eklenerek yapılan bir cümlenin, Türkçe karşılığında özne ve yükleme bazı ekler getirilerek yapıldığı gösterilmiştir.

Her ne kadar, “that clauses” olarak adlandırılsa da bu yapı, her daim “that” kullanılacak diye bir kaide yok. Pekala “what” ve “when” gibi soru kelimeleri veya “if“, “whether” gibi kelimeler kullanılarak “noun clauses” yapılabilmektedir.

Aşağıdaki tabloda noun clauses cümlelerinin hangi sözcüklerle hangi durumların yapılabildiği genel hatlarıyla özetlenmiştir:

that	Statements (Düz cümleler)	We believe that honesty is the best policy. Dürüstlüğün en iyi politika olduğuna inanıyoruz.
that	Imperatives (Emir cümleleri)	The captain ordered that we open fire. Kaptan ateş açmamızı emretti.
QW	Questions words Soru kelimeleri	Everybody knows who invented the telephone. Telefonu kimin icat ettiğini herkes biliyor.
if	Auxilary questions Yardımcı fiilli sorular	He asked me if everything was okay. Bana her şeyin yolunda olup olmadığını sordu
whether	Auxilary questions Yardımcı fiilli sorular	We don’t know whether the world can survive another world war. Dünyanın başka bir dünya savaşından sağ çıkıp çıkamayacağını bilmiyoruz.
what, how	Exclamatory Sentences Ünlem cümleleri	We now realize how greedy Cristopher Columbus was. Şimdi Cristopher Columbus’un ne kadar açgözlü olduğunu anlıyoruz.

That Clauses

That kullanılarak yapılan noun clauseslar yaygın bir kullanıma sahiptir. Çeşitli görevleri ifade etmek için pekala kullanılabilir. Bu görevler aşağıdaki tabloda derlenmiştir:

1. Cümlenin öznesi olabilir:
   • 🇺🇸 That inflation is dangerous is obvious.
   • 🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğu açıktır.
2. Cümlenin nesnesi olabilir:
   • 🇺🇸 Everybody knows that inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğunu herkes bilir.
3. TO BE fiilinin tamamlayıcısı olabilir:
   • 🇺🇸 His claim is that inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Onun iddiası enflasyonun tehlikeli olduğudur.
4. Belli sıfatlardan sonra kullanılabilir:
   • 🇺🇸 I am sure that inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğuna eminim.
5. Belli adlarla birlikte kullanılabilir:
   • 🇺🇸 The belief that inflation is dangerous is widespread.
   • 🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğu inancı yaygındır.
6. “There is NOUN” kalıbıyla kullanılabilir:
   • 🇺🇸 There is no doubt that inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğuna şüphe yok.
7. Belli adlarla kalıplaşmış olarak kullanılabilir:
   • 🇺🇸 It is a pity that we cannot prevent inflation.
   • 🇹🇷 Ne yazık ki enflasyonu önleyemeyiz.

Cümlenin Öznesi Görevinde

“That”, bazı fiillerle beraber cümlenin öznesi görevinde kullanılabilir. Bunlardan en yaygın olarak kullanılanı “to be“ fiilidir. Ayrıca “make”, “matter”, “bother”, “concern” v.b. ettirgen anlamlı fiillerle kullanılabildiği gibi “anger”, “amaze”, “surprise”, “disappoint”, “sadden”, “please” gibi duygu ifade eden fiillerle beraber cümlenin öznesi görevinde kullanılabilir.

🇺🇸 That you keep delaying our orders bothers us.
🇹🇷 Sürekli siparişlerimizi geciktirmeniz bizi rahatsız ediyor.
🇺🇸 That the Western world has double standards makes us furious.
🇹🇷 Batı dünyasının çifte standardı olması bizi çileden çıkarıyor.

Ancak konuşma dilinde “that” kelimesinin özne olarak kullanılması pek yaygın yaygın değildir. Bu tarz cümleler “slot-filling it” yapısına dönüştürülür.

🇺🇸 That inflation is dangerous is obvious.
🇺🇸 It is obvious that inflation is dangerous.
🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğu açıktır.

Cümlenin Nesnesi Görevinde

“That” isim cümleciğini nesne olarak alabilen fiillerin büyük çoğunluğu dolaylı anlatım (indirect speech) ve zihinsel etkinlik ifade eden fiillerdir. Bakınız:

Dolaylı anlatım fiilleri:

admit	confess	foretell	persuade	report
agree	complain	hint	pray	say
announce	convince	indicate	predict	state
argue	declare	inform	proclaim	swear
assert	deny	insist	promise	teach
assure	disagree	maintain	relate	tell
boast	exclaim	mention	remark	threaten
claim	explain	notify	remind	warn

Zihinsel etkinlik fiilleri:

assume	doubt	grant	know	pretend	show
believe	estimate	guess	judge	prove	suspect
calculate	expect	hear	learn	realize	suppose
care	explain	hold	mean	recall	surmise
conceive	fancy	hope	mind	reflect	think
convince	feel	illustrate	note	regret	trust
decide	find	imagine	notice	remember	understand
discover	forget	indicate	perceive	see	wish

🇺🇸 Teachers complain that classes are getting too crowded.
🇹🇷 Öğretmenler sınıfların çok kalabalık olmasından şikayet ediyor.
🇺🇸 I disagree with you that Turkey should join EU at all costs.
🇹🇷 Türkiye’nin ne pahasına olursa olsun AB’ye katılması gerektiği konusunda size katılmıyorum.

Person + Be + Adjective

Person + Be + Adjective şeklinde kullanılan belli sıfatlar that clauses yapabilir. Aşağıdaki tabloda bu kalıpta kullanılabilen sıfatlardan yaygın olanları derlenmiştir:

afraid	convinced	happy	sorry
ashamed	delighted	hopeful	sure
aware	disgusted	pleased	surprised
certain	furious	positive	thankful
confident	glad	proud	thrilled
conscious	grateful	satisfied	worried

🇺🇸 I am sure that we will lose all our money on the stock market.
🇹🇷 Borsada tüm paramızı kaybedeceğimize eminim.
🇺🇸 We are certain that stocks will go up, but we don’t know which ones or when.
🇹🇷 Hisse senetlerinin yükseleceğinden eminiz ama hangileri ve ne zaman olacağını bilmiyoruz.

There is + Noun

🇺🇸 There is no doubt that inflation is dangerous.
🇹🇷 Enflasyonun tehlikeli olduğuna şüphe yok.
🇺🇸 There is a possibility that they will soon put an end to the war.
🇹🇷 Yakında savaşa son verme ihtimalleri var.

Questions Words Noun Clauses

İngilizcede soru sözcüğüyle yapılan bir soru, soru sözcüğünün yerinde kalması koşuluyla düz cümleye çevrildiğinde noun clauses yapılmış olur.

Cümle içinde çeşitli görevleri karşılayabilir. Bunları bir tablo aracılığıyla göstermek gerekirse:

1. Cümlenin öznesi olabilir:
   • 🇺🇸 How John opened the safe is a mystery.
   • 🇹🇷 John’un kasayı nasıl açtığı bir sır.
2. Cümlenin nesnesi olabilir:
   • 🇺🇸 Listen to what he is saying.
   • 🇹🇷 Ne dediğini dinle.
3. “To be” fiilinin tamamlayıcısı olabilir:
   • 🇺🇸 I don’t want to be what I was last year.
   • 🇹🇷 Geçen sene olduğum gibi olmak istemiyorum.
4. Belli sıfatlardan sonra kullanılabilir:
   • 🇺🇸 I am not sure why inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun neden tehlikeli olduğundan emin değilim.
5. Gecikmiş özne olarak kullanılabilir:
   • 🇺🇸 It might be asked why inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun neden tehlikeli olduğu sorulabilir.
6. Bir edatın nesnesi olabilir:
   • 🇺🇸 We are concerned about why inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun neden tehlikeli olduğu konusunda endişeliyiz.
7. Belli adlarla kalıplaşmış olarak kullanılabilir:
   • 🇺🇸 We don’t have the faintest idea why inflation is dangerous.
   • 🇹🇷 Enflasyonun neden tehlikeli olduğu konusunda en ufak bir fikrimiz yok.

Whether (or not) Noun Clauses

“Whether” (or not), yardımcı fiillerle yapılmış bir soruyu isim cümleciğine sokar. Bu tür sorular evet ya da hayır ile cevaplanır.

Eğer olumsuz olasılık varsa “or not“ sözcükleriyle bu anlatım sağlanabilir. İsim cümleciği kısaysa bu sözcükler en sonda yer alabilirler. Buna karşılık uzun bir isim cümleciği söz konusuysa “whether or not“ olarak kullanılabilir.

Günlük kullanımda whether yerine daha çok “if” kullanılır.

They’ll see	whether (if)	his expensive French courses were worth the price or not.
Tom asked him	whether (if)	his expensive French courses were worth the price or not.
Martha doesn’t know	whether (if)	his expensive French courses were worth the price or not.

🇺🇸 If you ask yourself whether you are happy, you cease to be so.
🇹🇷 Kendinize mutlu olup olmadığınızı sorarsanız, mutlu olmayı bırakırsınız.
🇺🇸 We are concerned about whether he would get the money.
🇹🇷 Parayı alıp alamayacağı konusunda endişeliyiz.